Το Πρόγραμμα Smart Cities, έξυπνες, Ευφυείς Πόλεις, δηλαδή, που ανοίγει για 332 Δήμους της χώρας μας, συνιστά μια πρόκληση και, συγχρόνως, μια εξαιρετική ευκαιρία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάπτυξης, το πρόγραμμα θα διαθέσει συνολικά 320.000.000 ευρώ, που έχουν προ-κατανεμηθεί κεντρικά και αφορούν συγκεκριμένους πόρους για κάθε Δήμο.

Ούτε ένα ευρώ από το ποσό που αντιστοιχεί στους δύο Δήμους της Σάμου μας δεν πρέπει να πάει “χαμένο”. Κατ’ αρχάς, επειδή το Πρόγραμμα προβλέπει δεκάδες επιλέξιμες δαπάνες, τόσες πολλές και διαφορετικές ώστε είναι, πρακτικώς, αδύνατον να μην καταφέρει κάποιος Δήμος να παρουσιάσει ωφέλιμο έργο.

Και δεύτερον, επειδή όλες οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών αφορούν η καθεμιά κι έναν τομέα κρίσιμο και ουσιαστικό για τη βελτίωση της λειτουργίας των Δήμων, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, τη δημιουργία εξαιρετικά χρήσιμων υποδομών, κ.ο.κ.

Με δεδομένο ότι τα χρήματα διατίθενται με βάση συγκεκριμένους, αλλά μεγάλης ευρύτητας άξονες, με αρκετές επιλέξιμες δαπάνες ο καθένας, αλλά και επειδή κάθε Δήμος μπορεί να τα αξιοποιήσει με τρόπο που να εξυπηρετεί τις τοπικές ανάγκες του, το Πρόγραμμα Smart Cities αποκτά ιδιαίτερη σπουδαιότητα για τη Σάμο.

Ο άξονας Εξοικονόμηση Ενέργειας ‐ Μείωση Δημοτικών Τελών ‐ Μείωση Ενεργειακού

Αποτυπώματος Δημοτικών Κτιρίων, για παράδειγμα, περιλαμβάνει επτά χρήσιμες και επωφελείς επιλέξιμες δαπάνες:

• Σύγχρονος τρόπος υπολογισμού δημοτικών τελών (pay as you throw)
• Έξυπνοι κάδοι απορριμμάτων
• Οργάνωση γραφείου κίνησης και διαχείρισης δημοτικού στόλου
• Έξυπνη διαχείριση ζώων συντροφιάς σε τοπικό επίπεδο (δεσποζόμενων και αδέσποτων)
• Διασύνδεση λαμπτήρων νέας τεχνολογίας σε κεντρικό υπολογιστικό κέντρο διαχείρισης
• Έξυπνα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης δημοτικών και σχολικών κτιρίων
• Έξυπνα συστήματα ηλεκτροφωτισμού εντός δημοτικών κτιρίων

Αντίστοιχα, ο άξονας Βελτίωση Ποιότητας Ζωής, περιλαμβάνει εννέα τέτοιες επιλέξιμες δαπάνες:

• Εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων μέτρησης ποιότητας αέρα στην επικράτεια του δήμου
• Εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων μέτρησης ποιότητας υδάτων (πόσιμου, ποταμιών, λιμνών και θαλασσών σε βιομηχανικές εφαρμογές κλπ)
• Σύστημα διαχείρισης αστικού πρασίνου και κοινόχρηστων χώρων
• Ψηφιοποίηση και σύστημα διαχείρισης φακέλων ΔΕΥΑ
• Έξυπνο σύστημα προειδοποίησης για την αντιμετώπιση (πλημμυρικών φαινομένων, πυρκαγιάς, σεισμού κλπ.) εντός των ορίων του δήμου και σύμφωνα με τις αρμοδιότητες τους
• Σύστημα έξυπνης άρδευσης
• Ανάπτυξη ψηφιακού διδύμου (digital twin) πόλης
• Ψηφιοποίηση καταλόγων δημοτικών βιβλιοθηκών ‐Δημιουργία έξυπνης δημοτικής βιβλιοθήκης
• Ψηφιοποίηση τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς (η κατοχή και νομή των οποίων ανήκει στον δήμο)

Ο άξονας Ενίσχυση Τοπικής Δημοκρατίας και Διαβούλευσης και Διαφάνειας περιλαμβάνει τέσσερις κατηγορίες, ο άξονας Βιώσιμη Μετακίνηση πέντε κ.λπ. Και, φυσικά, πρέπει να τονίσουμε ότι η κάθε κάθε τέτοια κατηγορία ενός άξονα συνιστά, στην ουσία, μια “ομπρέλα” ψηφιακών δράσεων και έργων, κάτι που σημαίνει ότι μπορούν να αναζητηθούν ακόμη πιο εξειδικευμένες και προσαρμοσμένες δαπάνες-λύσεις. 

Οι δύο Δήμοι της Σάμου μας πρέπει να συνεργαστούν στενά, με μεθοδικότητα και σύμπνοια, έτσι ώστε οι λύσεις που θα προκριθούν να είναι ποιοτικά οι καλύτερες δυνατές για να εξυπηρετήσουν τις διαφορετικές ανάγκες κάθε συγκεκριμένου τόπου.

Το νησί μας δοκιμάζεται επί χρόνια και από την οικονομική και από την προσφυγική / μεταναστευτική κρίση και οτιδήποτε μπορεί να βελτιώσει τη συνολική του εικόνα, την τουριστική του φυσιογνωμία, την καθημερινότητα, αλλά και την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα των ακριτών μας, πρέπει να επιστρατευθεί προς το σκοπό αυτό.

Παρότι και για τη Σάμο το συνολικό ποσό του προγράμματος Ευφυών Πόλεων είναι προκαθορισμένο, είναι επιτακτική ανάγκη να το εκμεταλλευτούμε στο έπακρο. Η ελαστικότητά του, αλλά και το πολύ μεγάλο εύρος των πιθανών ψηφιακών δράσεων, επεμβάσεων και έργων που μπορούν να τύχουν χρηματοδότησης, προεξοφλεί με απόλυτη βεβαιότητα ότι είναι σε θέση να οδηγήσει σε επιλογές που θα κάνουν καλύτερη και ποιοτικότερη τη ζωή των πολιτών. Αποτελεί χρέος το να το επιτύχουμε. 

Κατά την τελευταία συνεδρίαση του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (της ΚΕΔΕ) παρουσιάστηκε αναλυτικά το πρόγραμμα/δράση «Ανάπτυξη εφαρμογών και τεχνολογιών έξυπνων πόλεων_SMART CITIES» (https://www.ita.org.gr/el/ )

Μιχάλης Α. Αγγελόπουλος

Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου ΙΤΑ