Συνεντεύξεις με πάνω από 12 αυτόπτες μάρτυρες, ανάλυση απόρρητων εγγράφων, δορυφορικές εικόνες, λογαριασμοί social media, ηλεκτρονικό υλικό και συζητήσεις με αξιωματούχους σε Τουρκία και Ελλάδα συνέβαλαν στη σύνοψη τού τι συνέβη εκείνες τις πέντε ημέρες του Σεπτεμβρίου κατά τις οποίες δύο άνδρες έχασαν τη ζωή τους, πιθανότατα θύματα επαναπροώθησης από τις ελληνικές αρχές. 

Το τι συνέβη σ'αυτούς τους άνδρες που άφησαν τα σπίτια τους για να ξεφύγουν από την πολιτική καταπίεση, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή αλλού, διερευνήθηκε από τα μέσα Guardian, Lighthouse Reports, Mediapart και Der Spiegel» 

Έτσι συνοψίζει η βρετανική εφημερίδα τη πολύμηνη διεθνή δημοσιογραφική έρευνα που κατέδειξε βίαιες επαναπροωθήσεις, ρίψη μεταναστών και προσφύγων στη θάλασσα ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν γνωρίζουν κολύμπι και δολοφονικές ενέργειες των ελληνικών αρχών. 

«Μεταξύ των 36 προσφύγων που βγήκαν στην ακτή εκείνο το πρωινό, ήταν δύο άνδρες που έφυγαν από τις πατρίδες τους αρκετούς μήνες πριν: Ο Σίντι Κεϊτά, 36 χρόνων, εγκατέλειψε την Ακτή Ελεφαντοστού μετά τη συμμετοχή του σε διαδηλώσεις κατά του προέδρου. Και ο Ντιντιέ Μαρσιάλ Κουαμού, ένας 33χρονος πατέρας δύο παιδιών που δούλευε ως μηχανικός στο Καμερούν, ήλπιζε να βρει τον μεγαλύτερο αδερφό του στο Παρίσι. Αμφότεροι επιδίωκαν άσυλο στην Ευρώπη. 

Επτά πρόσφυγες από την ομάδα εκείνη έχουν ακριβείς μνήμες των Κεϊτά και Κουαμού. Όλοι τους επιβεβαιώνουν στο Der Spiegel πως οι άνδρες ήταν μαζί τους και έφτασαν στη Σάμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της έχουν σαφείς νόμους για το τι γίνεται σ'αυτές τις περιπτώσεις. Αυτοί που καταφέρνουν να φτάσουν στην Ε.Ε έχουν το δικαίωμα να αιτηθούν άσυλο. Όμως, αυτό δε συνέβη ποτέ» αναφέρει το κείμενο του γερμανικού περιοδικού. 

Όπως αναφέρει το ίδιο μέσο, μετά από εξέταση τού πτώματος του Κεϊτά, οι αρχές διαπίστωσαν πως ο θάνατός του είχε προέλθει από πνιγμό. 

«Η έρευνα πως κατηγορηματικά καταδεικνύει πως οι Έλληνες συνοριοφύλακες έσπρωξαν τους Κεϊτά και Κουαμού στο σκάφος και έπειτα τούς πέταξαν στη θάλασσα. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη απόδειξη πως αυτό συνέβη, όμως, τα στοιχεία είναι εξαιρετικά αξιόπιστα. 

Αμέσως μόλις έφτασαν στη Σάμο, οι πρόσφυγες κατελήφθησαν από πανικό. Φωτογραφίες που τράβηξαν δείχνουν πως σκάφος του Λιμενικού άρχισε να τους προσεγγίζει από θαλάσσης ενώ άλλοι αξιωματούχοι, υποστηρίζουν αρκετοί πρόσφυγες, τούς πλησίαζαν από την ξηρά. Κάποιοι από αυτούς είχαν τα πρόσωπά τους καλυμμένα με μπαλακλάβες» αναφέρει το Σπίγκελ. 

Γραφικό: Guardian

 

Άνδρες με μπαλακλάβες 

Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα, οι πρόσφυγες άρχισαν να καλούν σε βοήθεια. «Ελάτε να μας πάρετε» φέρεται, σύμφωνα με τις περιγραφές, να φώναξε ένας άνδρας σε κάποιον στο κινητό του τηλέφωνο. Έστειλε το μήνυμα μαζί με την τοποθεσία άφιξής τους στην οργάνωση Aegean Boat Report που διατηρεί επαφή με αιτούντες άσυλο. Σε άλλο μήνυμα, ακούγεται η τρομαγμένη φωνή ενός άλλου άνδρα ψιθυρίζει «οι στρατιώτες μάς αναζητούν». 

Δικηγόροι της οργάνωσης Ηuman Rights Legal Project πληροφορήθηκαν για την άφιξη της συγκεκριμένης ομάδας εκείνη την ημέρα. Μέσω μέιλ, επέμειναν ώστε οι πρόσφυγες να εγγραφούν σε καταυλισμό, όπως επιτάσσει ο νόμος. Έστειλαν μέιλ σε Έλληνες αξιωματούχους, στην Υπηρεσία του ΟΗΕ για πρόσφυγες και στους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο νησί της Σάμου. Όμως, δεν έλαβαν απάντηση. 
 

Σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, οι Κεϊτά και Κουάμου ήταν από τους λίγους πρόσφυγες που κατάφεραν να αποφύγουν τους Έλληνες συνοριοφύλακες εκείνο το πρωινό. Από την άλλη, 28 πρόσφυγες συνελήφθησαν στην ακτή. Μία από αυτούς και η Πασκαλίν Σουάκι, μια νεαρή μητέρα από το Καμερούν. 

Η ίδια περιγράφει πώς οι συνοριοφύλακες, κάποιοι φορώντας μπαλακλάβες, τους μετέφεραν πάνω σε σκάφος του Λιμενικού. Εκεί, λέει η ίδια, οι άνδρες χτύπησαν τους πρόσφυγες και τους πήραν κινητά και αντικείμενα αξίας. Ένας από αυτούς, σύμφωνα πάντα με τη Πασκαλίν, έπιασε τα γεννητικά της όργανα και άρπαξε 500 ευρώ που είχε κρύψει εκεί, ισχυρισμό που επιβεβαιώνουν κι άλλοι πρόσφυγες. Ένας δεύτερος υποστήριξε πως οι φύλακες τον έψαξαν στον πρωκτό. 

Στη συνέχεια, όπως κατήγγειλαν οι πρόσφυγες, η ακτοφυλακή τούς οδήγησε πίσω στη θάλασσα προς την Τουρκία. Οι μασκοφόροι τούς μετέφεραν σε δύο φουσκωτές σχεδίες, εγκαταλείποντάς τους στη θάλασσα. Η Σουάκε αναφέρει πως πέταξαν το παιδί της, ούτε ενός χρόνου τότε, στη σχεδία σαν να πετούσαν κάτι «στον σκουπιδοτενεκέ». Λίγες ώρες μετά, η τουρκική ακτοφυλακή τούς περισυνέλεξε ασφαλείς. Φωτογραφίες και βίντεο δείχνουν τους πρόσφυγες στις φουσκωτές σχεδίες τύπου liferaft λίγο πριν τη διάσωσή τους. 

Μαρτυρία - «κλειδί»

Μάρτυρας «κλειδί» για την υπόθεση των Κεϊτά - Κουαμού είναι και ο Ιμπραήμ, άλλος ένας άνδρας από το Καμερούν. 

Ένα απόγευμα του περασμένου Φθινοπώρου, καθισμένος σε ένα εστιατόριο της Σμύρνης και με την επιθυμία να μη χρησιμοποιηθεί το πραγματικό του όνομα στο ρεπορτάζ, περιέγραψε τι συνέβη στον ίδιο στην Ελλάδα. 

Μετά την άφιξή τους στη Σάμο, περιγράφει ο Ιμπραήμ, κατάφερε να ξεφύγει με τον Κεϊτά και τον Κουαμού σε ένα δάσος, όπου και κρύφτηκαν. Τη μαρτυρία του επιβεβαιώνουν τρεις γνωστοί του Κεϊτά που υποστηρίζουν πως ήρθε σε επαφή μαζί τους μέσω βιντεοκλήσης. 

Το επόμενο πρωί, επιχείρησαν να ξεμυτίσουν από την κρυψώνα τους, όμως, αμέσως τους σταμάτησαν αστυνομικοί με πολιτικά που κάλεσαν ενισχύσεις. Ο Ιμπραήμ λέει πως οι άνδρες που έφτασαν, φορούσαν μπαλακλάβες, τους χτύπησαν, τους έσπρωξαν σε ένα αυτοκίνητο προτού τους βάλουν σε σκάφος και τους οδηγήσουν ξανά στα ανοιχτά. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ LIFO

Επιμέλεια: Κατερίνα Αγριμανάκη