Κοινωνία

Φυσητήρες πάνω από τη θαλάσσια τάφρο ανάμεσα στην Ικαρία, τη Σάμο και τη Χίο

30 Ιαν, 2024 - 07:01

Λίγο πριν ξεκινήσουν οι έντονοι βοριάδες, καταγράψαμε έναν γνώριμο θηλυκό φυσητήρα. Ανήκει σε μία ολιγομελή κοινωνική ομάδα που απαρτίζεται από θηλυκές και νεαρά τα οποία αυτές τις μέρες βρίσκονται στην περιοχή της θαλάσσιας τάφρου. Η προηγούμενη φορά που εντοπίσαμε τον συγκεκριμένο φυσητήρα στην περιοχή ήταν τον περασμένο Σεπτέμβρη, ενώ η παρουσία της καταγράφεται από τους ερευνητές του Αρχιπελάγους εδώ και αρκετά χρόνια. Χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι τα βαθιά και αλλεπάλληλα τραύματα στα πλευρά από προπέλα πλοίου, όμως αυτός ο φυσητήρας ήταν τυχερός και επέζησε. Οι προσκρούσεις με τα εμπορικά πλοία, ιδίως αυτά που αναπτύσουν μεγάλες ταχύτητες, π.χ. τύπου ρο-ρο (μεταφοράς αυτοκινήτων/ οχημάτων) ή πλοία μεταφοράς container, είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου για τους φυσητήρες παγκοσμίως. Η συνεχής έρευνα στον πληθυσμό των φυσητήρων είναι πολύ σημαντική για να μπορέσουμε να συμβάλλουμε στην προστασία τους από τις ολοένα και αυξανόμενες ανθρωπογενείς απειλές. Έχουμε πολλά ακόμα να μάθουμε για αυτούς τους άγνωστους γίγαντες των θαλασσών μας, για τη μεταναστευτική τους πορεία, την περιοδικότητα των κυκλικών ταξιδιών τους στα νερά της Μεσογείου, τη συμπεριφορά τους, αλλά και για τον σόφό τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται την τροφή τους. Κάτι πραγματικά αξιοσημείωτο για τους φυσητήρες, στο οποίο μάλιστα βασίζεται η επιβίωση τους, είναι ότι διαχειρίζονται την τροφή τους. Είναι βέβαια τυχεροί καθώς δεν μοιράζονται τα αποθέματα της τροφής τους με τον άνθρωπο. Τρέφονται κυρίως με βαθύβια είδη καλαμαριών τα οποία ευτυχώς δεν θεωρούνται κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση. Ένας αρσενικός φυσητήρας χρειάζεται περίπου ένα τόνο τροφής ημερησίως. Καθώς όμως βρίσκονται συνεχώς σε μεταναστευτική κίνηση, ποτέ δεν εξαντλούν ένα συγκεκριμένο απόθεμα τροφής, δίνοντας του έτσι τη δυνατότητα να ανακάμπτει συνεχώς. Έχουμε λοιπόν να διδαχθούμε πολλά από αυτά τα μοναδικά ζώα τα οποία υπάρχουν εκατομμύρια χρόνια πριν από τον άνθρωπο.

Αυτός ο γνώριμος θηλυκός φυσητήρας, αναγνωρίζεται από τα βαθιά και αλλεπάλληλα τραύματα στα πλευρά από προπέλα πλοίου. Ήταν τυχερός και επέζησε.

Ζιφιοί

Ένα ακόμα μοναδικό είδος θηλαστικού που καταγράφουμε αυτές τις μέρες στην περιοχή της θαλάσσιας τάφρου της Ικαρίας είναι ο Ζιφιός (Cuvier’s beaked whale). Είναι ένα από τα λιγότερο μελετημένα είδη κητωδών παγκοσμίως, αλλά και τα πιο δύσκολα να μελετηθούν δεδομένου ότι αποφεύγει την επαφή με σκάφη ή με τον άνθρωπο. Η έλλειψη γνώσεων για αυτά τα ιδιαίτερα θηλαστικά παγκοσμίως, οφείλεται και στο γεγονός ότι τα Ζιφιοειδή σε αναζήτηση της τροφής τους μπορούν να κάνουν βαθιές καταδύσεις – με την πιο βαθιά να έχει καταγραφεί σχεδόν στα 3000 μέτρα και με μεγαλύτερη διάρκεια τις 3 ώρες και 42 λεπτά. Στο Αιγαίο τους καταγράφουμε σε ολιγομελείς ομάδες σε περιοχές με βαθιά και ρηχτά νερά. Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο μέσα από την έρευνα του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, καταγράφουμε μόνιμους πληθυσμούς Ζιφιών στις ίδιες περιοχές τα τελευταία 23 χρόνια.

Σταχτοδέλφινα

Τα Σταχτοδέλφινα είναι το μεγαλύτερο είδος δελφινιού στα ελληνικά νερά. Είναι ένα σπάνιο και σχετικά άγνωστο είδος των θαλασσών μας, ενώ ο πληθυσμός τους στη Μεσόγειο δεν έχει ποτέ καταμετρηθεί. Μεταναστεύουν σε ολιγομελείς ομάδες πάνω από βαθιά θαλάσσια φαράγγια και τάφρους και μπορούν να καταδύονται σε βάθη που ξεπερνούν τα 300 μέτρα κρατώντας την αναπνοή τους για περισσότερο από 30 λεπτά. Χαρακτηριστικό αυτού του είδους είναι τα σημάδια στο δέρμα τους, ουλές που προκαλούνται από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ατόμων καθώς και από τα θηράματά τους. Επειδή το χρώμα τους δεν επανέρχεται στο αρχικό σκούρο γκρι που έχουν σε νεαρά ηλικία, η απόχρωση τους μαρτυρά, μεταξύ άλλων, την ηλικία τους. Στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» καταγράφουμε τη μετανάστευση Σταχτοδέλφινων στο ανατολικό Αιγαίο από το φθινόπωρο του 2000 και ποτέ δε σταματάει να μας εκπλήσσει το πόσα πολλά μαθαίνουμε για αυτό το ιδιαίτερο είδος σε κάθε καταγραφή.