Πολιτισμός

ΣΦΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΟΠΤΡΑ ΕΠΙΠΕΔΟΙ ΦΟΝΟΙ-Τεύκρος Μιχαηλίδης

9 Οκτ, 2017 - 07:10
ΣΦΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΟΠΤΡΑ ΕΠΙΠΕΔΟΙ ΦΟΝΟΙ-Τεύκρος Μιχαηλίδης

Παρουσίαση βιβλίου Τεύκρου Μιχαηλίδη, μέσα απο την ματιά της δημοσιογράφου Μαργαρίτας Ικαρίου.

Συχνά, παίρνω ένα βιβλίο στα χέρια μου και το οσμίζομαι… κοιτάζω το εξώφυλλο, γυρίζω το οπισθόφυλλο, ξεφυλλίζω σελίδες, στέκομαι εκεί που το μάτι μου τραβάει μια φράση ή και μια λέξη, λες και ψάχνω «κάτι» να προκαλέσει να το διαβάσω.

Στα σφαιρικά κάτοπτρα και τους επίπεδους φόνους, με έλκυσε κατά πρώτο το μυστήριο των κατόπτρων… εκείνο δηλαδή το σημείο της απεικόνισης που είναι αληθινό μα και είδωλο συνάμα… η παραμόρφωση ανάλογα τη γωνία, η εικόνα που έρχεται πίσω στα μάτια σου σαν αποτύπωμα διπλό του εαυτού που ξέρεις και του εαυτού που βλέπεις. Μα, στο φυλλομέτρημα εκείνο το αναγνωριστικό, τα μάτια μου σταμάτησαν στη φράση: (Σελ.122. «Κάποιες φορές σταματούσαμε το διάβασμα…» ως «… εκπέμπουν φως, το ίδιο και τα δικά μου»)

Δεν ξέρω γιατί, ίσως κι εσείς όταν το διαβάσετε, να βρείτε ένα άλλο δικό σας σημείο. Εμένα όμως, αυτή ήταν η αφορμή να ξεκινήσω την ανάγνωση. Συνήθως, διαβάζω βιβλία «μονορούφι»… ξενυχτάω ξέροντας πως το επόμενο πρωί θα κουτουλάω στη δουλειά, όμως όταν τα βρω ενδιαφέροντα, δεν μπορώ να τα αφήσω αν δεν τρυγήσω τα νοήματά τους σα τη μέλισσα τη γύρη… Κι ύστερα, ξαναγυρίζω και ξαναγυρίζω, στις επόμενες μέρες, ανατρέχω στις υπογραμμισμένες φράσεις, σημειώνω άλλες, ανακατεύω τα κεφάλαια, το παίρνω πάλι από την αρχή. Άναρχο διάβασμα, θα μου πείτε. Είναι όμως ο δικός μου τρόπος να βουτήξω βαθειά μέσα στη γραφή, να μη χάσω ούτε λέξη, να διαβάσω πέρα από τις λέξεις και τις καλοδιατυπωμένες φράσεις, να δώσω μια και δυο και τρείς διαφορετικές ερμηνείες στο «τι θέλει εδώ να πει ο συγγραφέας».

Αυτή τη φορά, ήταν και μεγάλη η ευθύνη καθώς συγγραφέας του βιβλίου είναι ένας άνθρωπος που η μαθηματική του γνώση έρχεται και συνδέεται μοναδικά με το συγγραφικό του ταλέντο. Λες και η επίλυση της συνάρτησης της πολιτικής ίντριγκας, του εγκλήματος και του μυστήριου, είναι απλά μια δύσκολη αλλά όχι δυσεπίλυτη μαθηματική πράξη, με πλήθος πράξεων. Μίση, έρωτες, συνωμοσίες, ζήλια, πλεκτάνες, πρόσωπα, μυστήριο, αμφιβολίες, είδωλα, ευθείες και τεθλασμένες γραμμές ζωής, οι άγνωστοι χι και τα συνεπάγεται που οδηγούν στη επίλυση του μυστηρίου, μέσα από πράξεις σύνθετες στο ετερόχρονο των 800 και πλέον ετών.

Μαθηματική λογοτεχνία ή λογοτεχνικά μαθηματικά; Τίποτα από τα δύο ή… και τα δύο. Ένα βιβλίο με βαθιά θεώρηση των ανθρώπινων συμπεριφορών, εκείνου του εσωτερικού εαυτού που κατά τον Πυθαγόρα ενυπάρχει σε όλους μας. Και η Κύπρος στο φόντο όλων των δράσεων, σα φύλλο δέντρου ολοπράσινο και ζωντανό που ταξιδεύει στους αιώνες και των ανθρώπων έργα. Από την ΕΟΚΑ Α και το Γρίβα πάμε πίσω στο 12 αιώνα και το βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο και την ερωμένη του που δολοφονείται με δηλητήριο. Εναλλασσόμενα επεισόδια που διεγείρουν τη σκέψη και προκαλούν τον αναγνώστη να πάει πιο πέρα, να διαβάσει περισσότερα, να κρατήσει στο μπλοκάκι του νου όλα τα στοιχεία και να τα συνθέσει για να εξάγει συμπεράσματα.

Η οσμή που σας έλεγα, δεν είναι μόνο η γιατρευτική των βιβλιόφιλων μυρωδιά του χαρτιού… Είναι η οσμή της ιστορίας που διαδραματίζεται, των συνθηκών που προσδιορίζουν την εποχή που περιγράφεται, των ιδιαιτεροτήτων της ανθρώπινης φύσης. Η ευωδιά του χαρισματικού γραπτού λόγου και η αύρα μιας αφήγησης που ρέει σα πηγή κελαρυστή. Από το 1191 στο 1950 σε ένα διαρκές κοινωνικοιστορικό κλυδώνισμα μυστηρίου και φόνων, αναζητήσεων και αμφισβητήσεων, στοιχείων και συμβάντων, εξελίξεων που μοιάζουν ραγδαίες και άλλων που αφήνουν πίσω τους τη σκόνη και την πατίνα του χρόνου. Άλυτο ένα πρόβλημα από του Πτολεμαίου την εποχή. Ο αντιαποικιακός αγώνας της ΕΟΚΑ να μαίνεται και να θεριεύει. Μια αγγλίδα βυζαντινολόγος, η Κριστίν Άγκατ-λίγο ακόμη και θα την μπέρδευα με την… Αγκάθα Κρίστι.

Τα ταραγμένα ματωβαμμένα χρόνια της Γ’ Σταυροφορίας. Ένα πολύτιμο χειρόγραφο άραβα σοφού και η μετάφρασή του. Ένας Έλληνας μαθηματικός, κυπριακής καταγωγής, γιος κρατουμένου στη Γυάρο. Μεσαιωνικές ιατρικές συνταγές. Ένα δύσκολο μαθηματικό πρόβλημα. Μια ακόμη δολοφονία, με πιστόλι αυτή τη φορά. Η σατανική έμπιστη της βασιλομήτορος και ο φόνος της με δηλητήριο 800 τόσα χρόνια πριν. Ένας Γάλλος παλαιογράφος. Η μαγευτική Κερύνεια και η ιστορική Λεμεσός. Η Κύπρος που ορέγονταν (και ορέγονται) οι κατακτητές. Ο αγώνας για ανεξαρτησία. Κάτοπτρα και επίπεδα. Σφαιρικές αφηγήσεις και επίπεδες, κοφτές αλήθειες. Είδωλα και παραμορφωτικές εικόνες. Αποτυπώσεις της πραγματικότητας σα κομμάτια κοφτερά από καθρέφτες σπασμένους. Μυστήριο. Έρωτας. Ίντριγκες φοβερές. Δράση. Ιατρικά στοιχεία. Ιστορικά πρόσωπα. Ωφελιμιστικές τακτικές. Συνωμοσίες. Μίση. Ανθρώπινα πάθη και λάθη. Απεχθείς Άγγλοι σε μια βρετανική διοίκηση που οριοθέτησε τη μετέπειτα εξέλιξη των συμβάντων στο νησί. Οι Κύπριοι αγωνιστές που αποκαλούσαν «τρομοκράτες» οι αποικιοκράτες.

Τα συμφέροντα της γηραιάς Αλβιώνος. Αναφορές στον Ευκλείδη, στον Αριστοτέλη, στον Πλάτωνα, στον Εμπεδοκλή. Πολιτικές προεκτάσεις ανάμεσα σε δράσεις γέφυρες του χθες με το σήμερα. Δύο ιστορίες σε ένα σφιχτοπλέξιμο αριστουργηματικά δομημένο. Διαβάζεις και βυθίζεσαι νοητικά στην εξέλιξη των γεγονότων που απέχουν οκτώ αιώνες μεταξύ τους, λες κι είναι αμελητέα παράμετρος αυτή η χρονική απόσταση... Δεν είναι απλά μια περατζάδα αφηγηματική στο λαβύρινθο της μεσαιωνικής κοινωνίας με τις μηχανορραφίες και τους ανόσιους έρωτες, αλλά προχωρεί ένα βήμα πιο πέρα και ακόμη πιο πέρα. Αποτελεί μια κριτική θεώρηση της επιβεβλημένης και στην Κύπρο αποικιοκρατίας, με τα γνωστά στη ροή των δεκαετιών που ακολούθησαν αποτελέσματα της διχοτόμησης… Είναι μια ωδή σεβασμού στον άνθρωπο που μάχεται.

Η αφήγηση από μια συναρπαστική πένα, όπως αυτή του Τεύκρου Μιχαηλίδη, εμπεριέχεται στα μαθηματικά και τα μαθηματικά σε μια αφήγηση που έχει υπόβαθρο τη λογοτεχνία. Το αποτέλεσμα να μένει δέσμιος ο αναγνώστης, στην αφηγηματική σαγήνη και στη δημιουργική της ενέργεια που οδηγεί σε μια αναγνωστική απογείωση. Δεν ξέρω πως θα χαρακτήριζα προσωπικά «τα σφαιρικά κάτοπτρα και τους επίπεδους φόνους».

Σίγουρα, όχι μόνο αστυνομική λογοτεχνία. Θα ‘λεγα πως είναι ένα αμάλγαμα καταγραφής σε συμβάντα πολιτικών μα και κοινωνικών προεκτάσεων, με τον άνθρωπο σε πρωτεύοντα ρόλο, με την εγκληματική φύση σε δευτερεύοντα. Κυρίως γιατί ο φόνος, όπως σκιαγραφείται, είναι μόνο η αφορμή. Είναι η φιλοσοφική λίθος αναζήτησης των στοιχείων. Είναι το όπλο έκφρασης για κείνα που μας καίνε και μας πονούν, για τις μνήμες μας τις ιστορικές, για τις πατρογονικές ιδέες, για τον τόπο που γεννηθήκαμε και αγαπάμε, για το άδικο μοίρασμα των γεωστρατηγικών χαρτιών σε αυτής της γης τη φλούδα.

Ο συγγραφέας αγαπά να εκφράζεται και να μοιράζεται. Να ρίχνει σπορά αναζητήσεων και να την αφήνει να αναπτυχθεί από τα πρώτα κεφάλαια, προκειμένου να καρποφορήσει γόνιμα η σκέψη λίγο πριν το βιβλίο αυτό τελειώσει… Το αγάπησα αυτό το βιβλίο και θα κοσμεί τη βιβλιοθήκη μου για πολλά χρόνια. Κυρίως γιατί είναι ΚΑΙ πολιτικό μυθιστόρημα. Με ιστορικές προεκτάσεις που μέσα από τα σφαιρικά κάτοπτρα, μας κλείνουν πονηρά το μάτι…

Μαργαρίτα Ικαρίου, δημοσιογράφος

el da nl en fr de it no es tr

Εφημερεύοντα Φαρμακεία Σάμου

Εφημερεύοντα Φαρμακεία Βαθύ Σάμου

Εφημερεύοντα Φαρμακεία Καρλόβασι